Mambo Niliyojifunza Kwenye Kitabu cha The Seven Principles For Making Marriage Work (Kanuni Saba za Kuijenga Ndoa Imara)

Habari ya leo rafiki na msomaji wa mtandao wa fikra za kitajiri. Ni matumaini yangu kuwa unaendelea kupambana kwa ajili ya kuboresha maisha yako. Karibu tena katika mtandao wa FIKRA ZA KITAJIRI kwa ajili ya uchambuzi wa kitabu cha wiki hii. Leo hii ikiwa ni wiki ya kumi na sita katika kipindi cha mwaka 2017 naendelea kukushirikisha uchambuzi wa vitabu. Lengo kubwa la kufanya hivyo ni kukupa maarifa ambayo ni wajibu wako kuyatumia kubadilisha kila sekta ya maisha yako.

Uamzi wa kubadilisha maisha yako upo mikononi mwako na hivyo kama mpaka sasa haujafanikiwa kujifunza kitu chochote katika makala hizi za uchambuzi wa vitabu nakushauri husiendelee kupoteza muda wako na badala yake ufanye mambo ambayo umeyazoea.

Kujiunga na mtandao wa fikra za kitajiri BONYEZA HAPA na ujaze fomu ili uendelee kunufaika na makala za mtandao wa fikra za kitajiri. Kwa kujiunga na mtandao huu utapata makala zinazochapishwa na mtandao huu moja kwa moja kwenye barua pepe yako bila malipo yoyote.

Kitabu cha wiki hii ni “The Seven Principles For Making Marriage Work” kutoka kwa waandishi John M. Gottman akishirikiana na Nan Silver. John M. Gottmann ni mwanasaikolojia na mtafiti wa masuala ya familia na ndoa. Wawili hawa kwa pamoja wameshirikiana kuandika vitabu mbalimbali kwa ajili ya kuboresha maisha ya ndoa na familia kwa ujumla.

Katika kitabu hiki waandishi hawa wanatushirikisha kanuni saba ambazo wanandoa kwa pamoja wanaweza kuzitumia kwa ajili ya kuboresha na kuendeleza maisha ya ndoa ambayo imejengwa kwenye msingi wa furaha.  

Karibu tujifunze wote machache niliyojifunza kutoka kitabu hiki:

1. Furaha katika maisha ya ndoa haitokani na pesa, akili nyingi au umiliki wa rasilimali za aina yoyote ile. Waandishi wa kitabu wanatushirikisha kuwa chanzo cha ndoa nyingi kuishi maisha yasiyo ya furaha ni wanandoa husika kuishi maisha ya fikra hasi pamoja na hisia mbaya zinazojengwa juu ya mwenza wake. Hivyo, ili ndoa iwe na maisha yenye furaha ni lazima kwanza wanandoa waheshimiane, wanyenyekeane, waelewane na kusikilizana katika maisha yao ya kila siku. Kwa maana hii msingi mkubwa wa ndoa yenye mafanikio ni kila mmoja kuwa na hisia juu ya mweza wake na wala sio pesa au umiliki wa rasilimali.

2. Ndoa ni sehemu ya kuongeza siku za kuishi. Waandishi wa kitabu hiki wanatushirikisha kuwa utafiti unaonyesha kuwa wanandoa ambao wameishi pamoja kwa muda wa maisha yao wanaishi kati ya miaka minne hadi nane ikilinganishwa na wale ambao wametalikiana. Hii ni kutokana na ukweli kwamba ndoa zenye msongo wa mawazo na kila aina ya misukosuko ni chanzo cha miili ya wanandoa kuwa na upungufu wa kinga za mwili dhidi ya maradhi mbalimbali.

3. Mawasiliano kati wenza au familia ni chanzo cha kutatua migogoro na maisha yenye furaha ndani ya familia. Mawasiliano ni chanzo kikubwa cha mapenzi ya dhati kati ya mke/mme na mwenza wake na wanandoa ambao hawana mawasiliano ya mara kwa mara si rahisi kudumu kwa muda mrefu. Hii ni kutokana na ukweli kwamba mawasiliano ni chanzo cha kusikilizana na kufahamu mahitaji ya mwenza wako ili kuboresha maisha ya ndoa yako.

4. Urafiki kati ya wanandoa unasaidia kukuza ndoa imara na yenye furaha. Waandishi wanatushirikisha kuwa ni muhimu wenza katika ndoa kuishi maisha ya urafiki na katika urafiki huu wenza hawa wanatakiwa kutambua mapungufu ya kila mmoja. Pia, kila mmoja anatakiwa kufahamu vipaumbele vya mwenzake na kwa pamoja kila mmoja atumie jitihada za kumridhisha mwenza wake ili atomize vipaumbele vyake. Hivyo, ni muhimu wanandoa wakaishi maisha ya urafiki yenye kila aina ya vichocheo vya mapenzi.

5. Chanzo cha ndoa nyingi kuanguka ni kukosa unyenyekevu kati ya wenza. Waandishi wanatushirikisha kuwa dhumuni kubwa la maisha ya ndoa ni wawili (mme na mke) kusaidiana kwa ajili ya kila mmoja kufanikisha ndoto za mwenza wake. Katika maisha ya namna hii wawili hawa wanatakiwa waishi maisha yenye kusudi moja kwa ajili ya kufanikisha kukuza familia yao kwa misingi bora. Endapo wanandoa watakosa misingi hii ni wazi kuwa ndoa yao itakuwa kwenye malumbano ya mara kwa mara ambayo yatapelekea ndoa yao kupoteza mwelekeo.

6. Tabia za kukosoa, vitendo vinavyoambatana na lugha ya mwili, kujiona wewe hauna kosa bali mwenye makosa ni mwenzi wako, kuongea kwa jazba, kuwa na kumbukumbuku za matukio mabaya kati yenu na malalamiko ya kila wakati ni sababu kuu kati ya nyingi zinazosababisha kuvunjika kwa ndoa nyingi. Waandishi wanatushirikisha kuwa ni vyema kila mmoja katika maisha ya ndoa atambue wajibu wake na pale inapotokea kuna kutoelewana ni lazima kila mmoja atambue ni wapi amekosea yeye kama yeye kabla ya kumlaumu mwenzake.

7. Kwa asili mwanaume ndo nguzo ya familia na utafiti unaonesha kuwa ukweli huu unajidhihirisha kwa zaidi ya asilimia 85 za ndoa katika jamii nyingi. Hii inaonyesha wazi kuwa mwanaume na mwanamke ni viumbe vyenye maumbile tofauti. Mfano, wanawake wameumbwa kwa ajili ya kufanya kazi ambazo zinawezesha kupumzika kwa muda mrefu hasa kwa mama anayenyonyesha ili kuruhusu homoni za maziwa ziwezeshe maziwa kuzalishwa kwa wingi. Kwa upande wa mwanaume yeye kimaumbile anaweza kufanya kazi kwa muda mrefu kwa kuzingatia maumbile ya misuli yake.

8. Katika maisha ya ndoa ni lazima kila mmoja amfahamu mwenza wake kwa undani zaidi. Hii ni kanuni ya kwanza ambayo waandishi wanatushirikisha kwa ajili ya kuboresha familia zetu. Hapa tunashirikishwa kuwa kama unataka kuboresha familia yako ni vyema kuhakikisha unafahamu mwenza wako anapendelea nini, mwenza wako anakabiliwa na tatizo lipi, hofu zake, matukio muhimu katika historia ya mwenza wako, anasongwa na mambo yapi kwa muda husika n.k. Baada ya kumfahamu mwenza wako ndani na nje unatakiwa kutumia vitu hivyo kuamsha vichocheo vya mapenzi kwa njia yoyote ile ikiwa ni pamoja na kuwa na muda wa utani na kufurahi. Mfano, unaweza kutumia nyimbo au filamu ambazo mwenza wako anapendelea na kuhakikisha unazitumia kwa ajili ya kuamsha hisia zake za mapenzi.

9. Wanandoa wanapopata mtoto inaweza kuwa mwanzo wa mafarakano wa familia husika. Hii ni kutokana na ukweli kwamba mara baada ya kupata mtoto wanandoa wanakuwa na majukumu mapya ambayo mara nyingi yanapelekea mapenzi ya wawili hawa yaamie kwa mtoto. Njia pekee ya kuendelea kupendana na kila mmoja kutimiza majukumu yake kwa mwenza wake ni kuhakikisha wanandoa wanafahamiana kwa undani ili hata pale mabadiliko yanapojitokeza kila mmoja atafute namna ya kurudi kwenye msitari.

10. Rutubisha hisia na matamanio yenu ndani ya ndoa. Waandishi wanatushirikisha kuwa ni muhimu kwa wanandoa kuhakikisha kila siku hisia zao zinakuwa hai hii ni pamoja na kukumbuka historia za enzi za uchanga wa penzi lenu la dhati. Hata hivyo ni muhimu kila mwanandoa kuhakikisha kila siku anatafuta njia za kumchangamsha mwenza wake ili muda wote wawili hawa wawe kwenye furaha yenye chimbuko la kutoka rohoni.   

11. Mtazamo chanya juu ya mwenza wako na mahusiano yenu ni nyenzo muhimu ya kuepuka mambo mabaya ndani ya mahusiano. Hii ni kutokana na ukweli kwamba mtazamo chanya juu ya mwenza wako ni tiba ya mafarakano ndani ya ndoa. Kadri unavyokuwa na mtazamo chanya juu ya familia na mwenza wako ndivyo kila kukicha mwenza wako unamuona mpya. Hii ni pamoja na kuhakikisha mnaishi maisha ya shukrani kwa kila tukio linalotokea kwenye maisha yenu.

12. Ndoa nyingi zimevunjika kutokana na kukosa muda wa wenza kuwa pamoja. Sehemu pekee ya kufahamu mahitaji ya mwenza wako ni kuwa na muda wa pamoja ambao mnaweza kuongea pamoja. Utafiti unaonyesha kuwa ndoa nyingi zimebomoka kwa vile wanandoa husika wamekosa vionjo vya penzi ambavyo awali vilifanya penzi lao liwe hai muda wote. Ili kuepuka mtego huu ni muhimu kwa wanandoa kutenga muda wa kusikilizana kwa ajili ya kukumbusha vitu muhimu katika maisha yao na hivyo kuhuisha akaunti ya penzi lao.

13. Ukaribu wa wanandoa sio tu unasaidia kuboresha uaminifu wa wanandoa bali pia ni chanzo cha kuamsha hisia za mapenzi. Hii ni kutokana na ukweli kwamba kadri wanandoa wanavyokuwa karibu muda mwingi ndivyo wanasaidiana majukumu ya kazi zao. Katika kusaidiana majukumu haya ndivyo kila mmoja anaonyesha thamani yake kwa mwenzi wake.

14. Kukua kwa teknolojia ya habari na mtandao kumepelekea wanandoa wengi kukosa utulivu wa akili pindi wanapokuwa pamoja. Hii ni kutokana na ukweli kwamba wanandoa wengi wamemezwa na mitandao ya kijamii hivyo pindi wanapokuwa pamoja kila mmoja yupo bize na simu yake akiendelea na kuchati. Hali hii inaendelea kupoteza amani ndani ya ndoa nyingi kwa vile kila mmoja hana muda wa kumsikiliza mwenza wake. Ili kuepukana na hatari hii waandishi wanatushauri kuwa ni vyema kutenga muda wa kupitia mitandao ya kijamii, emails na ujumbe mfupi wa simu. Hakikisha muda ambao umeutenga kwa ajili ya mwenza wako au watoto wako hauna mwingiliano wa mambo mengine.

15. Mwanaume hasitumie madaraka yake kama nguzo ya familia kuhakikisha kuwa maamuzi ndani ya ndoa anafanya peke yake bali ushirikiano uwe msingi wa maamuzi ya wanandoa. Kanuni hii ni kwa ajili ya kuhakikisha kuwa maamuzi yanayofanywa yanamfurahisha kila mmoja ndani ya ndoa. Daima epuka maamuzi ambayo yanamfa mwenza wako hasijisikie vizuri juu utekelezaji wa maamuzi yako. Maamuzi endapo yanafanywa kwa kushirikiana yanapunguza migongano kwa wanandoa na hivyo kuboresha urafiki wa wenza hawa.

16. Migogoro ndani ya ndoa inagawanyika katika makundi mawili. Kundi la kwanza ni ile migogoro ambayo inajitokeza mara kwa mara ndani ya wenza. Katika kundi hili wanandoa mara nyingi wanaishi ndani ya migogoro hii kipindi kirefu cha maisha yao. Mfano, katika ndoa ya Jane na Smith; Jane anataka tendo la ndoa lifanyike mara kwa mara wakati Smith yupo tayari hata mara moja kwa wiki. Pia, migogoro hii inahusisha majukumu ya kazi kwa wenza ambayo yanapelekea kila mmoja kuona kuna upungufu kwa mwenzake katika kutimiza majukumu yake ya ndoa.

Kundi la pili la migogoro ni ile ambayo inasuruhishika (solvable problems). Migogoro ya aina hii pamoja na kwamba inatatuliwa mara nyingi inawaachia makovu wanandoa. Mfano, migogoro hii inaweza kuwa uaminifu kwa wanandoa au kutotimiza majukumu ya ndoa. Migogoro hii hisipotatuliwa mara nyingi inageuka kuwa migogoro sawa na ile ya kundi la kwanza.

17. Njia mojawapo ya kutatua migogoro kwa wanandoa ni kupeana thamani ya kipekee kama ambavyo thamani anayopewa mgeni ndani ya familia. Mfano, unaweza kutembelewa na mgeni ambaye kwa bahati mbaya akaharibu kitu – hauwezi kumkemea mgeni kwamba kwa nini umeharibu kitu hiki? Badala yake utasema hakuna shida hiyo itarekebishwa. Waandishi wanatushirikisha kuwa ni muhimu kutumia kauli kama hizo kwa mwenza wako pale ambapo unaona amefanya kitu kinyume na utaratibu.

18. Pia, wanandoa wanaweza kutatua migogoro kwa kuhakikisha kuwa utatuzi wa migogoro unafanyika na wawili hawa kwa kutumia njia laini ambazo hazimuumizi mwenza wake. Mara nyingi tumezoea kuona ugomvi kwa wanandoa kama sehemu ya kutatua migogoro yao, waandishi wanatushirikisha kuwa njia hiyo inapaswa kuepukwa kwani sio tu inasababisha hofu kwa mwenza bali makovu yake ni ya muda mrefu na hivyo kusababisha maisha ya ndoa hisiyo na furaha.

19. Baadhi ya migogoro kwa wanandoa ambayo chimbuko lake ni matatizo ya kifedha kwa wanandoa ambayo pia utegemea mtazamo wa wanandoa juu ya fedha. Waandishi wanatushirikisha kuwa migogoro ya namna hii inaweza kutatuliwa kwa kuhakikisha wanandoa wanapanga kwa pamoja juu ya matumizi ya fedha zao. Pia, ni muhimu kufanya kazi kama timu ili kufahamu majukumu ya kila mmoja katika kufikia malengo ya kifedha kwa wanandoa.

20. Zaidi ya asilimia 67 kwa wanandoa inaonyesha kuwa wanawake mara baada ya kupata mtoto wanakuwa na mabadiliko ya ghafla kwenye kutimiza majukumu ya penzi kwa wenza wao. Hali hii inapelekea na wanaume kubadilika mara baada ya kuona hali ya kutoridhishwa na wenza wao. Hali hii kwa wanawake inasababishwa mara nyingi na mabadiliko ya majukumu yao ambayo kwa wakati huo wanakuwa na jukumu la kulea mtoto ambalo uambatana na kukosa muda wa usingizi wa kutosha. Waandishi wanatushirikisha njia nyingi za kukabiliana na hali hii kwa ajili ya kuboresha ndoa kama zilivyoainishwa hapa chini;

• Katika kipindi cha maandalizi ya kupata mtoto wanandoa wanapaswa kutumia muda mwingi kufikiria majukumu yao mapya na jinsi ya kukabiliana nayo kama timu moja;
• Baba awe sehemu ya kumuhudumia mtoto kwa kadri awezavyo kuliko kumuachia mama majukumu yote;
• Baba apate muda wa kucheza na mtoto kwa ajili ya kumpa mama muda wa kukabiliana na majukumu mengine;
• Kila mmoja hasisahau wajibu wake kwa mwenza wake; na
• Kama baba mpe mama muda wa kupumzika.

 21. Kuridhishana kupitia tendo la ndoa ni kiungo muhimu cha kuboresha maisha ya ndoa. Kutokana na tafiti zilizofanyika zinaonesha kuwa kimaumbele wanaume wana hamu ya kufanya tendo la ndoa mara kwa mara ikilinganishwa na wanawake. Tendo hili la ndoa linaboreshwa na matendo ya kimahaba kwa wenza katika majukumu yao ya kila siku na hivyo ni vyema wanandoa wakatenga nafasi ya kipekee sawa na majukumu yao mengine kwa ajili ya tendo la ndoa. Waandishi wanatushirikisha njia zifuatazo kwa ajili ya kulifanya tendo la ndoa liwe na thamani na la kimahaba kwa wanandoa;

• Kuwa na maana yenu ambayo ina uhusiano mkubwa kati ya mahaba na tendo la ndoa katika maisha yenu ya kila siku;
• Jifunze jinsi ya kuzungumzia tendo hili pasipo kusababisha kumtoa kwenye hamu mwenzio katika maisha yenu ya ndoa;
• Kuwa na muda wa kuchati/kuzungumza juu ya maisha yenu ya kimahaba. Mfano mnaweza kuwa na muda wa kukumbushana juu matendo yenu ya kimahaba yaliyopita; na
• Jifunze namna ya kuanzisha, kukubali au kukataa kufanya tendo la ndoa pasipo kumuumiza mwenzio.

 22.  Ndoa haipo tu kwa ajili ya kutekeleza majukumu yenu, kufanya tendo la ndoa au kulea watoto bali ndoa ni jumuiko ambalo ili lidumu ni lazima wanandoa waione ndoa kama sehemu ya kutimiza matakwa ya Mwenyezi Mungu. Waandishi wanatushirikisha kuwa ni muhimu wana ndoa kufahamu kusudi la maisha yao katika kutekeleza majukumu yao ya ndoa kila siku. Hivyo ndoa imara ni lazima ijengwe kwenye msingi wa tamaduni na imani zinazowaongoza wanandoa.

Haya ni machache ambayo nimeweza kukushirikisha kati ya mengi niliyojifunza kutoka kwenye kitabu hiki. Kupata nakala ya kitabu hiki BONYEZA HAPA na ujiunge na mtandao wa fikra za kitajiri kisha nitumie ujumbe wa kuomba kitabu hiki kupitia barua pepe fikrazakitajiri@gmail.com.

Niendelee kukuomba usambaze jumbe hizi kwa kadri uwezavyo ili yale unayojifunza yawafikie wengi na hatimaye tufanikiwe kuibadilisha dunia hii kuwa mahali pazuri pa kuishi (Unaposambaza makala hizi hakikisha haukopi na kupest badala yake share link ili hatimiliki za mwandishi wa makala ziheshimiwe). Nakutakia mapambano mema.

Karibuni kwenye fikra za kitajiri ili upate elimu hisiyokuwa na mwisho.

Born to Win ~ Dream Big 

Augustine Mathias Bilondwa
Namba ya Simu:      +255 786 881 155
Mwanzilishi wa Mtandao wa fikrazakitajiri.blogspot.com

Barua pepe:  fikrazatajiri@gmail.com

Mambo Niliyojifunza Kwenye Kitabu cha Brain Rules: 12 Principles for Surviving and Thriving at Work, Home and School (Sheria za Ubongo: Kanuni kumi na mbili za kukuongoza katika sehemu yako ya kazi, nyumbani au Shuleni)

Habari ya leo rafiki na msomaji wa mtandao wa fikra za kitajiri. Ni matumaini yangu kuwa unaendelea kupambana kwa ajili ya kuyaboresha maisha yako. Karibu katika mtandao wa FIKRA ZA KITAJIRI kwa ajili ya uchambuzi wa kitabu cha wiki hii. Leo hii ikiwa ni wiki ya kumi na tano katika kipindi cha mwaka 2017 naenedelea kukushirikisha uchambuzi wa vitabu nikiwa na lengo kubwa la kukupa maarifa kwa ajili ya kubadilisha kila sekta ya maisha yako.

Kama mpaka sasa haujafanikiwa kujifunza kitu chochote katika makala hizi za uchambuzi wa vitabu nakushauri husiendelee kupoteza muda wako na badala yake ufanye mambo ambayo umeyazoea.

Kujiunga na mtandao wa fikra za kitajiri BONYEZA HAPA na ujaze fomu ili uendelee kunufaika na makala za mtandao wa fikra za kitajiri. Kwa kujiunga na mtandao huu utapata makala za mtandao wa fikra za kitajiri moja kwa moja kwenye barua pepe yako.

Kitabu cha wiki hii ni “Brain Rules” kutoka kwa mwandishi John Medina. Mwandishi John Medina ni mtaalamu mbobevu wa elimu ya viumbe (biologist) na amejikita sana kwenye sehemu ya mfumo wa ubongo. Katika kitabu hiki mwandishi anatushirikisha kanuni kumi na mbili ambazo kila mtu anaweza kutumia kwa ajili ya kuboresha maisha yake katika sehemu ya kazi/biashara, mahusiano au sehemu ya masomo.

Kwa ujumla mwandishi anatushirikisha kuwa mfumo wa ubongo ni sehemu ya hali ya juu katika viuongo vya mwanadamu kiasi kwamba sehemu ndiyo inapima ufanisi wa kila mtu. Ufanisi huu unatofautiana kutoka kwa mtu mmoja hadi mwingine kulingana namna ambavyo kila mmoja amezoesha akili yake katika matukio ya maisha ya kila siku. Kwa maana hii mfumo wa ubongo ni teknolojia ya mawasiliano yenye ubora wa hali ya juu kuliko technolojia yoyote ile katika ulimwengu huu.

Hata hivyo, watu wengi wameshindwa kutumia teknolojia hii ya hali ya juu kuboresha maisha yao kutokana na ukweli kwamba watu wengi hawafahamu namna ambavyo mfumo wa ubongo unavyofanya kazi. Mbaya zaidi ni kwamba katika jamii mfumo wa elimu ya msingi au sekondari hauwafundishi watu namna ambavyo wanaweza kutumia mfumo wa ubongo kwa ajili ya kupata mafanikio mwakubwa sana.

Karibu tujifunze wote machache niliyojifunza kutoka kwenye sheria kumi na mbili za ubongo ambazo mwandishi anatushirikisha katika kitabu kitabu hiki:

1. Kuna uhusiano mkubwa kati ya mazoezi na utayari wa akili kufanya kazi. Mwandishi anatushirikisha kuwa mwili wa mwanadamu umeumbwa kiasi kwamba unaweza kutembea maili 12 kwa siku. Katika mzunguko huo mwili unaweza kufanya kazi mbalimbali ambazo zinatofautisha dunia ya kizazi kimoja hadi kingine. Kwa ujumla unaweza fupisha maana hii kwa kutumia maneno haya “wakakamavu ndo wanaishi – survivor of the fittest”. Ukweli huu unadhihirishwa na maendeleo ya mwanadamu toka enzi za kutegemea asili (matunda na mizizi) mpaka kuwa mzalisha na mboreshaji wa mazingira. Hii yote ni kazi ya ubongo ambayo imefanikisha uwepo wa vifaa vya kurahisisha utendaji kazi na mawasiliano.

Soma: Mambo Niliyojifunza Kwenye Kitabu cha ZERO to One (Sifuri Kwenda Moja)

2. Mazoezi ni njia mojawapo ya kumwezesha mtu kuishi maisha marefu. Mwili uliojengeka kwa mazoezi ni nadra sana kushambuliwa na magonjwa nyemerezi, hivyo, kama unahitaji kuishi maisha marefu huna budi kuishi maisha ya mazoezi kwa ajili ya uimara wa mwili pamoja na akili. Jibu la ukweli huu ni rahisi kwa kadri unavyofanya mazoezi ndivyo unaifanya misuli iwe imara na hivyo kupelekea kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo. Pia, utafiti unaonesha kuwa watu ambao wameishi maisha ya mazoezi wana faida ya kuwa na utimamu wa akili kwa muda mrefu na hivyo ni rahisi kwao kufikiria na kuchanganua mambo haraka. Mazoezi yanapunguza hatari ya kupatwa na magonjwa kwa kiwango cha zaidi ya 60%.

3. Mazoezi yanasaidia kuimarisha afya ya watoto. Mwandishi anatushirikisha kuwa watoto ambao wanajihusisha na mazoezi wana afya bora ikilinganishwa na watoto wanaofungiwa ndani muda wote. Kadri watoto wanavyokuwa na afya imara ndivyo inakuwa rahisi kufanya vyema katika masomo yao. Hii ni kutokana na ukweli kwamba watoto ambao ni wakakamavu mara nyingi huwa na afya imara, wasikivu na wanaojiamini katika yale wanayofanya.

4.  Ubongo ni asilimia 2 tu ya sehemu yote ya mwili wa binadamu lakini sehemu hii inatumia karibia asilimia 20 ya nishati yote inayohitajika na mwili. Njia pekee ya kufanikisha seli za mwili ziendelee kufanya kazi yake zikiwemo seli za ubongo ni mzunguko wa damu kuendelea kusambaa sehemu zote za mwili. Kadri unavyofanya mazoezi unawezesha damu iweze kuzunguka haraka na kwa kasi na hivyo kufanikisha usambazaji wa hewa ya oksijeni pamoja na kuondoa sumu kwa njia ya jasho.

5. Kuna njia mbili za kukabiliana na changamoto za mazingira yetu. Njia ya kwanza ni kuwa na nguvu zaidi na njia ya pili ni kuwa na uwelevu/akili zaidi. Njia ya pili ni nzuri zaidi kwa vile inatuwezesha kutawala ulimwengu huu kwa kutumia nguvu kidogo huku tukitumia ubongo wetu. Na hii ndiyo njia pekee inayotutofautisha sisi pamoja na viumbe wenye ukaribu na sisi kama vile Gorila. Uwezo wa kuchanganua mambo kwa kutumia picha ya vitu husika akilini mwetu ni nyenzo muhimu ambayo imeendelea kutofautisha kizazi cha mwanadamu na viumbe wengine na ni kupitia uwezo huu mwanadamu ameendeleza uumbaji wa kila aina kwa ajili ya kuboresha utendaji kazi katika mazingira yanayomzunguka.

6. Ubongo ni kiumbe hai na hivyo unahitaji haki zote za kuwa hai ili uendelee kuishi. Haki kubwa kabisa ya kuwa hai si nyingine zaidi ya kuhitaji kuboreshwa kutoka chini kwenda juu kithamani (evolution) kupitia kwenye sheria ya asili ya kuchagua.  Kiumbe yeyote anayeishi ni lazima apate chakula baada ya kula ili kiumbe huyo aendelee kuwepo siku zijazo ni lazima pawepo kuzaliana kwa ajili ya kupitisha tabia moja kwenda kizazi kingine. Hivi ndivyo ubongo wa mwanadamu umekuwa ukiendelea kutoka kizazi kimoja hadi kingine. Hapa utagundua kuwa ubongo unaboreshwa kutoka kwenye ubongo wa kutegemea asili mpaka kufikia kwenye ubongo wa kutaka kuishi mwezini.

7. Kutokana na mfumo wa ubongo kusukwa tofauti ndiko kunapelekea watu wawe na vipaji tofauti. Ndiyo maana utakuta kuna mchezaji kama Christiano Ronaldo ambaye amefanikiwa katika soka lakini ukimpeleka katika mpira wa kikapu hawezi kufikia mafanikio ya Michael Jordan. Mwandishi anatushirikisha kuwa huu ni ukweli ambao unatofautisha kazi za uumbaji wa vitu kati mwanadamu mmoja na mwingine. Habari njema ni kwamba ubongo unaweza mfumo wa ubongo unaweza kusukwa upya kutokana na mazoea ya kazi unayofanya. Ni kutokana na ukweli huu mwanadamu anahimarika kila siku kutokana na kazi ambayo amezoea kuifanya mara kwa mara kwa vile ubongo unazoea kile ambacho kinafanyika mara kwa mara.

8. Seli za ubongo ndani mwake zina vinyuzi vidogo ambavyo uitwa neurons. Vinyuzi hivi vinafanya kazi sawa na nyaya za umeme ambapo katika mfumo wa ubongo vinasaidia kusafirisha taarifa moja kutoka kwenye ubongo kwenda kwenye viungo vingine vya mwili. Kabla ya taarifa kutumwa kwenye viungo vya mwili ni lazima kwanza ubongo uzitafsri na ndipo unaagiza sehemu ya mwili husika kuchukua hatua. Ubongo unafanya kazi kiasi ambacho unaweza kufanyia kazi taarifa moja na kuacha nyingine kwa kutegemea matokeo tarajiwa kwa taarifa husika. Hapa unatakiwa kujenga utamaduni wa kuufundisha ubongo wako kufanyia kazi taarifa zenye matokeo chanya tu.

9. Ubongo ni sawa na msuli kwa maana ya kwamba kadri unavyotumiwa mara kwa mara ndivyo unaimarika zaidi. Ni mara nyingi tumeona namna ambavyo watu wenye mazoezi wanavyokuwa na misuli iliyotuna zaidi ikilinganishwa na watu wengine. Na mfumo wa utendaji kazi wa ubongo ndivyo ulivyo kwa maana ya kwamba kadri unavyotumiwa zaidi ndivyo unaimarika zaidi kwa kuongeza uwezo wa kufikri na kuchanganua mambo kwa haraka. Hivyo ni lazima uwe tayari kuufundisha ubongo wako kufikria njee ya boksi.

10.        Kadri ubongo unavyotumia muda mwingi kwenye kichochezi au chanzo cha taarifa ndivyo taarifa husika itatafsiriwa na kufanyiwa kazi na hatimaye kujidhihirisha kwenye ulimwengu wa nje. Hii ni sifa inayopelekea ufanisi wa ubongo kufanikisha mambo mapya kupitia kujifunza mara kwa mara. Kwa sifa hii kila mtu anaweza kuwa ufanisi katika kila sekta ya maisha yake kwa kutumia muda mwingi kufikiria na kujifunza yale ambayo yana umuhimu katika kufikia mafanikio anayokusudia.

11.        Mara nyingi vipaumbele vyetu vinatokana na kumbukumbu, hobi pamoja na ufahamu wetu. Tunatumia historia kuhisi namna ambavyo tunaweza kufanikisha matokeo yale tunayowaza. Kwa ufupi ni kwamba kila aina ya mazingira tuliyozoea yana mchango katika matukio ya maisha yetu ya kila siku. Pia, tamaduni na makuzi tuliyokulia yana nafasi kubwa ya kutambulisha jinsi tulivyo katika kudhibiti hisia zetu.

12. Ubongo unaweza kufanyia kazi moja kwa ufasaha na kutoa jibu moja kati ya zuri au baya na si vyote kwa pamoja. Hapa mwandishi anatufundisha kuwa neurons za ubongo zinafanya kazi katika mfumo unaotoa matokeo ya upande mmoja kwa wakati husika pasipo kujali kama wema au ubaya wa matokeo husika. Kwa maana hii, tunafundishwa kuwa hatuwezi kuwa wenye furaha na huzuni kwa wakati mmoja, hatuwezi kukimbia na kutembea kwa wakati mmoja au hatuwezi kuwa hofu na kujiamini kwa wakati mmoja. Ni lazima tukio moja lipewe nafasi kwa wakati husika badala ya tukio kinzani.

13. Hisia zinawezesha ubongo kujifunza. Hapa mwandishi anatufundisha kuwa hisia ni chanzo cha ubongo kujifunza na hivyo hisia zetu ndo zinaamua ni wapi akili zetu zimejikita zaidi katika maisha yetu ya kila siku.

14. Ubongo una sehemu maalum kwa ajili ya kutunza kumbukumbu ya matukio. Mwandishi anatufundisha kuwa yale yanayopewa kipaumbele kwa kurudiwa mara kwa mara katika maisha ya muhusika ni rahisi sana kukumbukwa na hatimaye kuwa desturi ya maisha ya kila siku. Kwa maana hii ni wazi kuwa imani yetu katika vitu au matukio kwenye ulimwengu huu ni matokeo ya kujifunza sisi wenyewe au kufundishwa kutoka kwa watu wengine wanaotuzunguka. Hii ni kutokana na ukweli kwamba tulikuja ulimwenguni humu tukiwa watupu kwa maana ya ubongo wetu ulikuwa wazi japo kadri umri ulivyosogea ndivyo tulijifunza au kufundishwa zaidi juu ya mema au mabaya ya dunia hii.

15. Kumbukumbu ni nyenzo muhimu ya kuboresha maisha ya mwanadamu. Nyenzo hii inashikilia mahusiano, maarifa na uchumi wa kila mwanadamu kutokana na ukweli kwamba kumbukumbu inamwezesha mwanadamu hasipotezee muda wa kurudia kujifunza kila siku matukio ambayo yamekuwepo toka mwanadamu aumbwe. Hapa mwandishi anatukumbusha kuwa pasipo kuwa na kumbukumbu imara ni lazima muhusika ajikute kwenye hali ya kurudia makosa yale yale kila mara.

16. Taarifa nyingi zinazoingia kwenye ubongo sehemu kubwa hazifanyiwa kazi na hivyo zinasahaulika ndani ya muda mfupi na zile ambazo zinapewa kipaumbele zina nafasi ya kukumbukwa. Njia pekee ya kuepuka kupoteza taarifa muhimu ni kujenga utamaduni wa kutembea na kijitabu kidogo kwa ajili ya kuhifadhi taarifa muhimu ili ziendelee kupewa kipaumbele zaidi. Hapa mwandishi anatushirikisha kuwa hauwezi kurudia kitu ambacho hauna kumbukumbu zake hivyo ni muhimu kuimarisha mfumo wa kumbukumbu.

17. Usingizi ni sehemu ya kupumzisha na ubongo kwa ajili ya kutoa nafasi ya kufikiria vyema zaidi. Pale tunapolala sio kwamba ubongo nao unalala bali unapunguziwa majukumu kwenye baadhi ya viungo vya mwili. Tendo hili linatoa nafasi kwa ubongo kufikiri vyema na hii inatoa nafasi kwa ubongo kutunza nguvu kwa ajili ya kazi ya baadae. Katika muda huu wa mapumziko neurons zinapata nafasi ya kurudia matukio ya mkanda wa matukio yote kwa siku husika. Hivyo ni wazi kuwa unapokosa muda wa kutosha kwa ajili ya usingizi ndivyo na ufanisi wako wa kufikiri na kutenda kazi unavyokuwa duni.

18. Ubongo wenye msongo wa mawazo hauwezi kujifunza kwa urahisi. Ufanisi katika masomo au utendaji kazi unatofautiana kati ya mtu mwenye msongo wa mawazo na yule ambaye yuko huru. Pia, msongo wa mawazo unaweza pelekea matatizo ya moyo kushindwa kufanya kazi yake kwa ufasaha.

19. Watu wengi katika jamii ya sasa wanakosa muda wa kutoa malezi bora kwa watoto wao kwa vile wanabanwa na majukumu ya kazi zao. Kwa ujumla watoto wanajikuta katika hali ya msongo wa mawazo kwa vile watu wa kuwapa ushauri hawako karibu nao muda mwingi. Kadri msongo wa mawazo unavyozidi kwa watoto hawa matokeo yake ni kwamba ubongo wao unajazwa na hofu, vitu hasi, hasira, visasi na hatimaye ubongo wa namna hii una ubunifu wa chini sana.

20. Mwanafunzi wa kwanza kabisa ambaye anatakiwa kupewa nafasi ya kujifunza ni mzazi. Mwandishi anatushirikisha kuwa elimu ya sasa inamlenga mtoto wa kuanzia miaka mitano au sita. Katika umri kama huu mtoto anapofika shuleni anakutana na mwalimu ambaye ni mpya kabisa katika mazoea ya mtoto, hali hii inaweza kumfanya mtoto hasiwe na mafanikio kama hana msingi mzuri wa malezi kutoka kwa wazazi. Hivyo, kama mzazi ni lazima ujifunze mara kwa mara namna ambavyo utamjenga mwanao katika maisha ya kujiamini katika kila hali inayomzunguka.

21. Tumia milango yako yote ya fahamu katika kila tukio linalokukabili. Mfano, tumia masikio kusikia, macho kuona, ngozi kuhisi, pua kunusa na ikibidi ulimi kuonja pindi unapochanganua hali ya tukio. Milango hii ya fahamu kila mmoja kwa mfumo wake wa neurons unatuma taarifa kwenye ubongo na hatimaye ubongo kwa haraka unatafsiri tukio husika kwa pamoja. Kwa vile ubongo unatafsiri taarifa kwa kutegemea uzoefu wa muhusika hivyo taarifa moja inaweza kuwa tafsiri mbili tofauti kwa watu wawili. Hapa tunajifunza kuwa njia bora ya kujifunza kwa urahisi ni kuhakikisha tunahusisha milango yetu yote ya fahamu kwa ajili kumbukumbu zaidi.

22. Ni rahisi sana kujifunza kwa kutumia picha kuliko maneno. Ubongo unajifunza mengi kutokana na mchoro au picha kuliko ilivyo kwenye maneno. Mwandishi anatushirikisha kuwa hatuna budi ya kutengeneza mchoro au picha akilini mwetu juu ya yale tunayowaza au kutamani katika maisha yetu. Picha inaleta uhalisia wa kitu au tukio katika ulimwengu wa nje. Kwa maana hii mfumo wa fahamu wa kuona ni mfumo mama ambao unaweza kuutumia kuamsha mifumo ya fahamu mingine.

23. Binadamu ameumbwa katika hali ambayo inampendelea kuitawala dunia hii. Hii ni kutokana na ukweli kwamba mfumo wa ubongo unamwezesha kila mmoja kujifunza vitu vipya na kutumia vitu hivi katika maisha yake ya kila siku. Kwa maana hii tunaweza kujifunza vitu vipya au kuboresha vitu vipya kwa kutumia neurons za ubongo.

Haya ni machache ambayo nimeweza kukushirikisha kati ya mengi niliyojifunza kutoka kwenye kitabu hiki. Kupata nakala ya kitabu hiki BONYEZA HAPA na ujiunge na mtandao wa fikra za kitajiri kisha nitumie ujumbe wa kuomba kitabu hiki kupitia barua pepe fikrazakitajiri@gmail.com.

Niendelee kukuomba usambaze jumbe hizi kwa kadri uwezavyo ili yale unayojifunza yawafikie wengi na hatimaye tufanikiwe kuibadilisha dunia hii kuwa mahali pazuri pa kuishi (Unaposambaza makala hizi hakikisha haukopi na kupest badala yake share link ili hatimiliki za mwandishi wa makala ziheshimiwe). Nakutakia mapambano mema.

Karibuni kwenye fikra za kitajiri ili upate elimu hisiyokuwa na mwisho.

Born to Win ~ Dream Big 

Augustine Mathias Bilondwa
Namba ya Simu:      +255 786 881 155
Mwanzilishi wa Mtandao wa fikrazakitajiri.blogspot.com

Barua pepe:  fikrazatajiri@gmail.com

Mambo Niliyojifunza Kwenye Kitabu cha Screw It, Let’s Do It: Lessons in Life (Nadharia ya Mafundisho ya Maisha Kupitia Kuthubutu)

Habari ya leo rafiki na msomaji wa mtandao wa fikra za kitajiri. Ni matumaini yangu kuwa unaendelea vizuri na mapambano ya kuyaboresha maisha yako yanendelea. Wiki hii ikiwa ni wiki ya kumi na nne tokea nianze kukushirikisha uchambuzi wa kitabu kimoja kila wiki ni matarajio yangu kuwa uchambuzi wa vitabu hivi umekusaidia kubadilisha maisha yako kwa kiasi flani. 

Kama mpaka sasa haujafanikiwa kujifunza kitu chochote katika makala hizi za uchambuzi wa vitabu nakushauri husiendelee kupoteza muda wako na badala yake ufanye mambo ambayo umeyazoea. Lengo kuu la mtandao wa FIKRA ZA KITAJIRI ni kuona unakubadilisha wewe kifikra na hatimaye kivitendo kupitia usomaji wa vitabu na makala mbalimbali.

Kujiunga na mtandao wa fikra za kitajiri BONYEZA HAPA na ujaze fomu ili uendelee kunufaika na makala za mtandao wa fikra za kitajiri. Kwa kujiunga na mtandao huu utapata makala za mtandao wa fikra za kitajiri moja kwa moja kwenye barua pepe yako.

Kitabu cha wiki hii ni “Screw It, Let’s Do It” kutoka kwa mwandishi Richard Branson. Richard Branson ni miongoni mwa wanamafanikio ambao wameishi maisha ya kutokuridhika na jinsi maisha yalivyo badala amekuwa mtu wa kuhakikisha kila siku anafikiri na kujipa changamoto kwa ajili ya kufanikisha ndoto zake.

Katika kitabu hiki mwandishi anatushirikisha siri ambazo amekuwa akitumia yeye mwenyewe kwenye maisha yake kwa ajili ya mafanikio makubwa aliyonayo. Siri hizi zipo wazi na zinaweza kufanya kazi kwa kila mmoja ambaye yupo tayari kuzitumia kwa ajili ya kutimiza ndoto zake.

Karibu tujifunze wote machache niliyojifunza kutoka kwenye kitabu hiki:

1. Mwanzo ni hatua muhimu ya kutekeleza kazi yoyote kwa ufasaha. Hauwezi kufikia hatua kumi kama bado haujaanzisha hatua ya kwanza. Kwa maana hii hatua ya kwanza ni muhimu sana kwani hatua nyingine zote zinategemea hatua hii. Mwandishi anatushirikisha umuhimu wa kuanza kutekeleza mara moja kitu unachowaza pasipo kuogopa changamoto ambazo unaziona mbele yako.

Soma: Mambo 20 Niliyojifunza Kwenye Kitabu cha The Power of the First Step (Nguvu ya Hatua ya Kwanza)

2. Siku zote kubali kuwa HAPANA haimaanishi kuwa HAIWEZEKANI. Jifunze kutumia neon hapana kwa ajili ya kutafuta njia mbadala za kufanikisha yale ambayo watu wengi wanadhania kuwa hayatekelezeki. Fikria nje ya boksi kwa ajili ya kufanikisha ndoto zako na muda wote hakikisha hautumii mfumo uliopo kama kigezo cha kusingizia kushindwa kusonga mbele.

3. Tengeneza lengo kubwa na tafuta kila njia kwa ajili ya kutimiza lengo hilo. Mwandishi anatushirikisha kuwa mara zote ni vyema kuwa na lengo kubwa ambalo pengine hata wewe mwenyewe linakuogopesha na hatimaye anza mara moja kutekeleza lengo lako hatua kwa hatua. Daima husikubali kushindwa kusonga mbele kwa visingizio vya changamoto kwani changamoto zipo kwa ajili ya kupata fundisho la kusonga mbele zaidi. Mara zote zifanye changamoto kuwa sababu ya kukufanya uendelee kusonga mbele mpaka pale utakapofanikiwa.

4. Tumia kanuni ya kuanza kidogo na hatimaye tanuka zaidi. Mara nyingi watu wengi wameshindwa kutekeleza ndoto zao kwa vile wanawaza kuanzia katika viwango vya juu zaidi na kudharau kuthamini kanuni ya kuanza na kidogo. Ni lazima tutambue kuwa hakuna mafanikio ambayo yanakuja kwa muda wa siku moja kwani mafanikio yanatengenezwa katika tukio la maisha yako. Kwa kifupi mafanikio yako ni majumuisho ya fikra na matendo yako yote katika muda wa kipindi chote cha maisha yako.

5. Siri pikee ya kuwa na mafanikio ya kila aina ni kujiamini kuwa unaweza na kufanya kazi kwa bidii. Ushindi wa kila aina unaanzia kwenye nafsi ya mhusika kwa maana ya kwamba ni lazima muhusika ajione mshindi na ndipo mafanikio mengine yanafuata. Baada ya kujiamini katika nafsi yako kuwa unaweza kitu chochote ni lazima uwe tayari kutoa sadaka ambayo si nyingine bali ni jitihada za kuweka bidii ya akili na mwili kuhakikisha kuwa unafikia lengo lako.

6. Fanya kazi ambayo inakupa furaha na amani rohoni. Daima katika ulimwengu wa mafanikio husifanye makosa ya kwamba utaishi maisha yenye furaha na amani pindi ukiwa na mafanikio. Mara nyingi watu wa aina hii wanajikuta kwenye maisha ya msongo wa mawazo pamoja na kwamba wana kila aina ya mafanikio ya ndoto zao. Mwandishi anatushirikisha kuwa ni muhimu kuishi maisha yenye ukamilifu wa furaha na amani kila siku ya maisha yako. Ukifanikiwa maisha ya namna hii ni wazi kuwa pesa zitakufuata kwenye yale unayofanya.

7. Kuwa macho muda wote kwa ajili ya kuona fursa mpya. Mwandishi anatushirikisha kuwa kila sehemu unayotembelea hakikisha unatafuta fursa mpya kwa ajili ya kutimiza ndoto zako. Kufanikisha zoezi hili ni muhimu kuhakikisha unatembea na kijitabu kidogo kwa ajili kuorodhesha fursa mpya. Pia, unatakiwa kutumia kijitabu hicho kwa ajili ya kuandika mawazo mazuri yanaojengeka akilini mwako.

8. Tumia hobi (interest) yako kufikia mafanikio makubwa sana. Kama una hobi ya musiki unaweza tumia hobi hiyo kwa ajili ya kufikia mafanikio makubwa kwenye ulimwengu wa musiki. Kama hobi yako ni mapishi vilevile unaweza tumia hobi hiyo kwa ajili ya kufikia mafanikio makubwa sana kwenye ulimwengu wa mapishi. Kwa ujumla tumia hobi yako kufanya vitu ambavyo vinakupa uhakika wa furaha maishani mwako.

9. Epuka michezo ya kamari na badala kuwa tayari kubeba hatari yenye makadirio ya kimahesabu (calculated risk). Mara zote uwekezaji ni sawa na kamari japo uzuri wa kamari hii ikilinganishwa na nyingine yenyewe ni rahisi kutabiri ushindi wako. Ili ufanikiwe zaidi ni lazima uwe tayari kufahamu upana wa hatari (risk) katika eneo unaloenda kuwekeza na hatimaye wekeza muda/fedha zako kwa kuongozwa na taarifa sahihi.

10. Simama imara katika yale unayofanya bila kuruhusu kuondolewa kwenye biashara kutokana na fitina za wapinzani wako. Mwandishi anatushirikisha jinsi ambavyo alifanikiwa kuanzisha kampuni imara ya usafiri wa anga japo mwanzoni alikumbana na fitina za mpinzani wake mkubwa British Air Ways.

11. Mara nyingi watu wa karibu yako watakuambiwa kuwa sio rahisi kufanikiwa katika yale ambayo utawashirikisha kuwa unakusudia kufanya. Mwandishi anatushirikisha kuwa ili ufanikiwe ni lazima uwe tayari kufahamu kwa kina juu ya uwekezaji unaokusudia kuanzisha na baada ya kujiridhisha kuwa faida ni kubwa kuliko hasara anza mara moja pasipo kuruhusu maneno ya watu.

12. Timiza ahadi yako kwa kadri unavyoweza. Ukiahidi hakikisha unatekeleza tena pengine zaidi ya kile ulichoahidi. Hii ni siri kubwa ambayo itakutambulisha kwa watu wengi hatimaye kufanikiwa kupata wateja wengi kwenye biashara/huduma zako. Njia pekee ya kufanikiwa katika siri hii ni kuhakikisha muda wote unafahamu lengo kubwa katika kile ulichoahidi.

13. Kumbuka kuwa kuna wakati utashinda na kuna wakati utashindwa. Unaposhinda shukuru kwa hatua hiyo na pale unaposhindwa chukulia kama sehemu ya kujifunza badala ya kuhuzunika. Pia, hapa tunashirikishwa umuhimu wa kutoangalia historia ya nyuma kwa manunguniko na badala yake tutumie matukio yetu ya nyuma kama sehemu ya kujifunza kuboresha zaidi katika siku zijazo.

14. Muda wote jipe changamoto za kimafanikio. Kadri unavyojipa changamoto na kuzifanyia kazi ndivyo unavyozidi kukua zaidi kimafanikio. Husikubali kukaa na kuridhika na hali iliyopo na badala yake pigana sana kwa ajili ya kutatua changamoto zilizopo mbele yako.

15. Njia mbili za changamoto unazotakiwa kuwa nazo moja ni kutumia bidii zako zote kwa ajili ya kufanya kazi zako na mbili ni kuangalia fursa mpya kila sehemu unapokuwa. Fanya kazi kwa bidii kama sehemu ya starehe yako na pale unapokuwa kwenye sehemu za mapumziko au safari tumia nafasi hiyo kuangalia fursa mpya ambazo hazijafanyiwa kazi katika sehemu husika.

16. Unaweza kufanikiwa katika jambo lolote lile endapo utaweka juhudi za kutosha. Mafanikio katika jambo lolote ni lazima yatanguliwe shauku pamoja na juhudi binafsi zinalolenga kufanikisha jambo husika. Ili ufanikiwe ni lazima kwanza uwe na shauku yenye nia thabiti na baada ya hapo weka jitihada za kuhakikisha unafanikisha jambo husika.

17. Mafanikio yanaanzia kwenye nafsi yako. Kama unajiamini kuwa unaweza kufanikiwa daima hakuna wa kukuzuia kufikia ndoto zako. Hata hivyo ni lazima utambue kuwa mafanikio ya aina yoyote ile wewe ndo muhusika mkuu wa kuyafanikisha. Hii ni kutokana na ukweli kwamba hakuna muujiza wala njia ya mkato bali mafanikio yanaandaliwa katika kila tukio la maisha yako.

18. Zungumza maendeleo ya miradi yako mbele ya wanafamilia wote ikiwa ni pamoja na kuwashirikisha watoto wako yale unayofanya. Biashara nyingi hasa kwa Afrika huwa ni zinaendeshwa na mtu mmoja hasa baba. Katika mazingira kama haya unakuta mama na watoto hawajui namna ambavyo biashara inaendeshwa na matokeo yake inapotekea baba hayupo biashara inakufa moja kwa moja. Hivyo ni muhimu kuwakuza watoto wako katika misingi ambayo hata kama wewe haupo biashara hisiyumbe.

19. Ishi maisha ya sasa. Mwandishi anatushirikisha umuhimu wa kuisha maisha yasiyokuwa na manunguniko ya makosa yaliyofanyika siku za nyuma wala maishaa yenye hofu ya maisha yajayo. Kuishi maisha yenye manunguniko na hofu ya maisha ya baadae ni chanzo kikubwa kutofanikiwa kwa yale unayofanya. Pia, maisha ya namna hiyo kamwe hayawezi kuwa maisha yenye furaha.

20. Ithamini familia yako pamoja na washirika wako wa kibiashara bila kusahau wafanyakazi wako. Kila aina ya mafanikio uliyonayo ni lazima utambue kuwa umefikia hatua hiyo kutokana na mchango wa watu wengine. Hakikisha kila mmoja kwenye timu unampa thamani sawa ili uendelee kunufaika na mchango wake.

Haya machache ambayo niweza kukushirikisha kati ya mengi niliyojifunza kutoka kwenye kitabu hiki. Kupata nakala ya kitabu hiki BONYEZA HAPA na ujiunge na mtandao wa fikra za kitajiri kisha nitumie ujumbe wa kuomba kitabu hiki kupitia barua pepe fikrazakitajiri@gmail.com.

Niendelee kukuomba usambaze jumbe hizi kwa kadri uwezavyo ili yale unayojifunza yawafikie wengi na hatimaye tufanikiwe kuibadilisha dunia hii kuwa mahali pazuri pa kuishi (Unaposambaza makala hizi hakikisha haukopi na kupest badala yake share link ili hatimiliki za mwandishi wa makala ziheshimiwe). Nakutakia mapambano mema.

Karibuni kwenye fikra za kitajiri ili upate elimu hisiyokuwa na mwisho.

Born to Win ~ Dream Big 

Augustine Mathias Bilondwa
Namba ya Simu:      +255 786 881 155
Mwanzilishi wa Mtandao wa fikrazakitajiri.blogspot.com

Barua pepe:  fikrazatajiri@gmail.com